Maagkanteling: wat is het en hoe kun je het voorkomen

Door verschillende oorzaken kan de maag van een hond gaan draaien in de buikholte. Het holle orgaan maakt dan als het ware een slag om zijn as. Daarmee wordt aan de voorzijde de toegang (slokdarm) dichtgedraaid, en ook aan de achterzijde (twaalfvingerige darm) vindt dan een afsluiting plaats. Deze afwijkende ligging van de maag wordt een maagkanteling genoemd. Een spoedgeval!

Een maagkanteling komt regelmatig voor en kan als er niet tijdig wordt ingegrepen, tot de dood leiden. Als de maag ver genoeg om zijn as is gedraaid, zal het lichaam niet meer in staat zijn om de normale positie te herstellen en zal de conditie van het dier snel verslechteren. Omdat behandeling vaak te laat komt en er vaak complicaties optreden die alsnog tot de dood kunnen leiden, is preventie van de aandoening eigenlijk van levensbelang.

Risicohonden

In theorie kan een maagkanteling bij iedere hond voorkomen. Bij kleine honden komt het iets minder voor dan bij grote rassen. Mogelijke oorzaken zijn meer ruimte in de buikholte en een mogelijk mindere kwaliteit van het bindweefsel, waarmee alles in de buik op zijn plaats moet worden gehouden.

Symptomen herkennen

Vaak worden dieren na een maagkanteling onrustig. Ze kunnen gaan kwijlen en op een gegeven moment zal de hond proberen te braken. Kenmerkend is dat ze bij dat braken niets of alleen maar slijm wordt geproduceerd, en dus geen maaginhoud. Dit slijm is het door de hond geproduceerde speeksel dat in de slokdarm staat en door de afsluiting de maag niet in kan. De hond krijgt een dikke buik of er is aan de linkerzijde van de hond, net achter de laatste rib, duidelijk de opgezette maag waarneembaar als een dikke bult. De hond zal gaan liggen en steeds minder attent worden, terwijl zijn ademhaling en pols toenemen. Zonder snelle deskundige hulp loopt het dan gauw desastreus af.

Levensbedreigend

Waarom kan een maagkanteling dodelijk verlopen? Als de maag in een bepaalde mate is gekanteld, zijn ingang en uitgang volledig afgesloten. De gasvorming in de maag zet door en de maag zwelt daardoor op als een ballon. Deze toename in volume zal druk geven op het middenrif, waardoor de ademhaling in de problemen komt. Door het kantelen wordt ook de bloedvoorziening afgekneld. Grote delen van de maag komen daardoor zonder zuurstof te zitten, waardoor ze afsterven. Door dit alles raakt de hond in een shock, een levensbedreigende situatie.

Behandeling

De dierenarts zal proberen de maag te bereiken met een sonde om vloeistof, niet vloeibare inhoud en gas af te laten vloeien. Indien de maag zo ver is gekanteld dat dit niet meer mogelijk is, zal een operatie noodzakelijk zijn. Het dier wordt onder meer middels een infuus behandeld voor shock en operatief zal worden geprobeerd om de maag terug te draaien. In sommige gevallen moet een deel van de maag geamputeerd worden als dit niet meer levensvatbaar blijkt. In meerdere gevallen komt het voor dat ook de milt een andere ligging heeft gekregen. Als de schade onomkeerbaar blijkt, zal ook de milt moeten worden verwijderd. Nadat de maag weer in een normale positie is gebracht, wordt deze vervolgens vastgezet, ofwel aan de ribwand, ofwel aan de buikwand. Het is namelijk bekend dat deze patiënten ‘recidiveren’ en het vastzetten van de maag voorkomt dat de aandoening zich opnieuw voordoet. Na chirurgie kunnen alsnog complicaties optreden inde vorm van hartritmestoornissen. Deze zijn vaak niet onder controle te krijgen en een deel van de dieren sterft dan alsnog.

Spoed!

Een maagkanteling is echt een spoedsituatie. Ga dus in geval van maagkanteling met spoed met je hond naar een kliniek waar men op dat moment in staat is de aandoening te behandelen c.q. te opereren. Bel altijd eerst met de dierenartsenpraktijk, zodat daar alles al in gereedheid kan worden gebracht! De operatie en eventuele voorbehandeling vragen veel menskracht en tijd. De behandeling is daarom ook knap prijzig, en zeker ’s nachts of in het weekend kunnen de prijzen fors oplopen.

Wat kun je zelf doen om maagkanteling te voorkomen?

• Rust na de maaltijd
  Geef je hond na het eten minstens 1,5 tot 2 uur rust. Dit stimuleert de maaglediging en voorkomt dat de maag door plotseling bewegingen een slag om de as kan maken.
• Verdeel de maaltijden
  Verdeel het dagrantsoen van je hond in minstens drie verschillende porties, zodat de maag zich snel ledigt.
• Kies zorgvuldig een voer
  Sommige brokken zijn speciaal ontworpen om gekauwd te moeten worden, snel in de maag uiteen te vallen en zo bij te dragen aan een snelle maaglediging. Een minder kwaliteit brok kunt u natmaken om een snelle maagpassage te bevorderen. Voorkom voedingswisselingen en “rare” maaltijden zoals bijvoorbeeld te veel ontbijtkoek, appeltjes uit de tuin en een restant van een Chinese maaltijd. De literatuur is niet eenduidig, maar er zijn aanwijzingen dat eten uit een standaard (voerbak op hoogte) een gunstige invloed kan hebben.
• Risicofactoren
  • Lange wandelingen of activiteiten binnen 2 uur na het eten van de eigen maaltijd.
  • Koud eten of drinken; zoals koud zeewater, water uit de tuinslang of ijs.
  • Het eten van vreemde voorwerpen.
  • Schrokkerig eten en extra nervositeit (bijvoorbeeld door opname in een pension, misschien nog verergerd door een begeleidende wisseling van voer).
• Chirurgische preventie
  In overleg met je dierenarts kun je kiezen voor een preventieve fixatie van de maag. Let wel, dit kan ook bewegingsstoornissen geven van de maag, maar deze kan dan in ieder geval nooit meer kantelen.

Heb je het vermoeden dat je hond een maagkanteling heeft? Neem dan altijd direct contact op met je dierenarts!